Het wordt stil op de steiger. Een groot deel van de metselaars, timmerlieden en installateurs legt het werk een paar weken neer. De bouwvak? Vijf vragen en antwoorden. 
Niet alle bouwvakkers hebben vakantie. Sommigen moeten in de zomer door werken. Foto: Archief DvhN/Harry Tielman

De bouwvak, bestaat dat nog?

Officiëel, nee. Officieus ja. De bouwvakvakantie, in de volksmond ingekort tot bouwvak, is al sinds 1981 niet meer verplicht en wordt niet meer centraal opgenomen in de CAO voor de bouwnijverheid.

FNV Bouwen & Wonen is geen voorstander van verplichte vakantieperiodes voor werknemers in de bouw. De bond vindt dat iedere werknemer zelf moet kunnen bepalen wanneer vakantie wordt opgenomen.

Ondanks de afschaffing van de verplichte vakantie lag de bouw ‘s zomers in heel Nederland tot ongeveer 1990 helemaal stil omdat de sector collectief vakantie vierde. Maar het aantal bedrijven dat aan de bouwvak doet, wordt langzaam aan steeds minder.

Waarom zijn er dan nog weken dat de bouw nagenoeg stil ligt?

Volgens sommigen komt dat omdat de bouwsector behoudend is en niet snel veranderingen doorvoert.

Enkele jaren na de afschaffing van de verplichte bouwvak bleek dat het toch wel handig is als er per regio bouwvak ‘gevierd’ wordt. Zo valt de bouw niet helemaal stil. Vervolgens zijn voor de regio’s Zuid, Midden en Noord adviesdata vastgesteld.

De bouwvak die nu in het Noorden begint, volgt dit advies. In Midden-Nederland ligt de bouw stil tot 11 augustus en in het Zuiden tot 18 augustus. In het Noorden wordt door bouwvakkers tot en met 25 augustus ‘uitgepuft’. Bouwend Nederland heeft vastgesteld dat minder dan 28 procent van de bedrijven zich aan deze periode houdt.

Omdat steeds minder bedrijven tijdens de zomer dichtgaan is het nog onzeker of voor 2018 adviesdata worden vastgesteld.

Waar komt het fenomeen bouwvak vandaan?

Bouwvakkers kregen voor het eerst in augustus 1930 welgeteld drie dagen vakantie. Daartoe kregen ze vakantiebonnen waarmee zij het loon voor deze vrije dagen konden ophalen. Iedereen moest de vakantie tegelijkertijd opnemen. Op de bouwplaatsen werd gecontroleerd om te voorkomen dat arbeiders zouden doorwerken, zodat zij en vakantiegeld én loon zouden opstrijken.

Het Meertens Instituut ziet in advertenties in kranten en tijdschriften in 1933 voor het eerst de term bouwvakvakantie opduiken.

De collectieve vakantie werd branche breed ingevoerd. Een metselbedrijf kon moeilijk aan het werk als de steenfabriek geen stenen leverde. En als een onderaannemer het werk neerlegt, kun je als aannemer op een bepaalde klus ook slecht verder.

Hoeveel bedrijven liggen stil tijdens de bouwvak?

Het aantal bedrijven dat het werk in een vastgestelde periode neerlegt, wordt steeds kleiner. UPS Consultancy constateerde dat in 2015 bijna de helft van de bouwbedrijven 2015 tijdens de bouwvak gewoon doorwerkte. Bedrijven willen geen opdracht afwijzen vanwege de bouwvakantie. ZZP-ers in de bouw willen zelf bepalen wanneer ze naar de Costa del Sol gaan.

Vakbond FNV meent dat veel bedrijven uit gemak voor de bouwvak kiezen. Een collectieve vakantie is makkelijker te plannen dan van alle werknemers individueel. Sommige bedrijven claimen dat ze juist niet groot genoeg zijn om het personeel op een zelfgekozen datum op vakantie te laten gaan.

Heeft de bouwvak nog toekomst?

Of de bouwvakvakantie zijn honderdste verjaardag haalt, is maar zeer de vraag. Nu al moeten bedrijven in de wegenbouw vooral in de vakantieperiode aan de slag om groot onderhoud aan wegen te plegen. Ook zijn er renovatie- of bouwklussen aan scholen die alleen in de zomer kunnen worden uitgevoerd.

Bovendien verwacht de 24-uurs economie dat ook de bouwsector rondom de klok blijft leveren. Steeds meer opdrachtgevers werken met prestatiecontracten waardoor bedrijven zich het niet meer kunnen veroorloven om het werk drie weken stil te leggen. En bouwvakkers willen de vrijheid hebben om buiten de zomerperiode op vakantie te kunnen gaan.

De vakantie voor de werkers in de bouw blijft ongetwijfeld bestaan, maar de verplichte collectieve vrije weken staan door al die ontwikkelingen steeds meer onder druk.

 

Bron: http://www.dvhn.nl/extra/Is-de-bouwvak-nog-wel-van-deze-tijd-22404655.html