Het gaat goed met de economie. Maar gaat het niet té goed? De arbeidsmarkt raakt overspannen, huizen worden weer te duur en ieder jaar komt de volgende recessie een jaar dichterbij. Zijn deze angsten terecht? Welnee, schrijft Mathijs Bouman.

De Nederlandse economie groeit, de werkloosheid daalt, de huizenprijzen stijgen weer en de overheid heeft z’n begroting weer netjes op orde.

Maar het goede economische nieuws heeft een ondertoon van gevaar. Gaat het niet al weer té goed? Bedrijven kunnen geen vakmensen meer vinden. Huizen in Amsterdam zijn inmiddels zo goed als onbetaalbaar. En wie wil verbouwen mag bij de aannemer aansluiten in een lange rij hoopvolle klanten.

We zijn nog niet uit de crisis, of de economie vertoont al weer tekenen van overspanning. Economen weten: tijdens een periode van overspannen hoogconjunctuur wordt meestal de kiem voor de volgende recessie gelegd. What goes up must go down.

Recessie in het vooruitzicht?

Zien we door de hoogconjunctuur de volgende recessie al weer verschijnen? Ik denk toch van niet. Lokaal zijn er duidelijk spanningen te zien (huizenmarkt Amsterdam, vacatures voor ICT-ers), maar het macro-beeld is veel gematigder.

Neem de huizenmarkt: de prijzen stijgen al weer een tijdje, maar zitten in Nederland als geheel nog ver onder de top van 2008. Gecorrigeerd voor inflatie, zijn huizen nu nog altijd ruim 18% goedkoper.

Het prijspeil is vergelijkbaar met dat van zomer 2000. Dit is het beeld van herstel, niet van overspannen euforie.

Werkloosheid daalt

Hetzelfde geldt voor de arbeidsmarkt: de werkloosheid daalt en het aantal openstaande vacatures stijgt, maar we zijn nog lang niet terug bij de overspannen situatie van voor de crisis.

Begin 2008 stond voor 2,5 procent van de banen een vacature open, nu is dat 1,8 procent. De werkloosheid stond begin 2008 op 3,8 procent, nu zoekt 5,1 procent van de beroepsbevolking naar werk.

De arbeidsmarkt is dus niet meer zo ruim als een paar jaar geleden, maar ook nog lang niet zo krap als voor de crisis.

Gaat het al te lang goed?

Het gaat dus nog niet té goed. Maar misschien gaat het wel al te láng goed. Aan iedere periode van hoogconjunctuur komt een keer een eind. Er zijn economen die in de op- en neergang patronen herkennen. Bijvoorbeeld: een recessie iedere 5 tot 7 jaar.

In dat geval komt de volgende recessie er met rasse schreden aan. Want het economisch herstel zit al weer in zijn vierde jaar.

De recessie eindigde halverwege 2013 en in 2014 groeide de economie weer met een keurige 1,5 procent. Een jaar later was dat al een volle 2 procent en vorig jaar bedroeg de groei van het bruto binnenlands product zelfs 2,1 procent. Dit jaar zou Nederland wel eens de 2,5 procent kunnen aantikken.

Bevingsgevaar Groningen

En eigenlijk zijn de percentages nog hoger, want de economische groei werd de afgelopen jaren vertekend door de gasproductie. In de warme winter van 2014 werd er weinig gas verstookt, waardoor de gasproductie dat jaar laag was. En vanwege het bevingsgevaar in Groningen ging de gaskraan in zowel 2014 als 2015 een flink aantal slagen dicht.

Zonder het effect van de lagere gasproductie groeide de Nederlandse economie in 2014 met 1,9 procent en in 2015 en 2016 met 2,4 procent. Het onderliggende herstel van de economie verliep dus nog sneller dan gedacht.

Vette en magere jaren

Na vier jaar van stevige groei raakt de conjunctuur op leeftijd. Nog een, twee, misschien drie jaar en de nieuwe recessie lijkt statistisch onvermijdelijk.

Maar met statistieken kun je liegen. Dat de conjunctuur een zekere regelmaat heeft en dat op een aantal vette jaren altijd magere jaren volgen, is een mythe. Soms zit er maar twee jaar tussen twee recessies, soms wel vijftien. Er is geen vast ritme.

“Expansions do not die of old age”, is de beroemde uitspraak van Janet Yellen, voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve. Hoogconjunctuur eindigt niet door ouderdom.

Het goede economische nieuw is dus precies dat: goed economisch nieuws. Op macro-niveau is er van overspannen markten nog geen sprake en dat we al vier jaar groeien zegt niets over de nabijheid van de volgende recessie.

 

Bron: RTL Z