Maarliefst 35.000 van de 85.000 arbeidsplaatsen in grote Nederlandse distributiecentra gaan komende vijftien jaar door robotisering verloren. Met name in Noord-Brabant, Zuid-Holland en Limburg zijn werknemers de klos, blijkt uit onderzoek van Buck Consultants International (BCI).
Medewerkers van PostNL sorteren pakketjes in het sorteer- en distributiecentrum Pakketten in Amersfoort. © ANP
Van de huidige duizend distributiecentra met een vloeroppervlakte van minstens 10.000 vierkante meter zijn slechts circa 100 centra – 10 procent – gerobotiseerd. Dat gaan er snel meer worden, stelt BCI. De specialist in locatiekeuze voor bedrijven verwacht dat liefst zestig procent van de distributiecentra – 60 procent – komende vijftien jaar volgt. ,,Investeringen in robots zijn nu nog duur en slechts voor grote distributiecentra financieel en logistiek haalbaar”, vertelt René Buck, directeur en eigenaar van BCI. ,,Doordat robots snel goedkoper en slimmer worden en de rente laag ligt, zal dat aantal flink stijgen.”
Het overgrote deel van de banen vervalt in Noord-Brabant: 10.700 stuks. Ook in Zuid-Holland (5.000 functies), Limburg (4.900 jobs) zijn veel werknemers de klos. Dat komt doordat deze provincies veel grote internationale distributiecentra binnen hun grenzen hebben. In Noord-Holland en Gelderland sneuvelen met ieder 4.300 functies ook behoorlijk veel banen. In Utrecht, waar vooral nationale centra staan, is dat met 1.800 al beduidend minder. Groningen en Zeeland worden (350 en 200 te verliezen banen) het minst getroffen.
Banenverlies per provincie © Infographic: BCI
Verwachte kaalslag
BCI baseert zijn schatting op de 63 volledig geautomatiseerde distributiecentra die afgelopen vijf jaar in Nederland verrezen: daar zijn 40 tot 75 procent minder werknemers nodig, afhankelijk van het soort activiteit. BCI schat al met al dat robotisering de komende vijftien jaar 35.000 van de 85.000 banen – bijna 40 procent – gaat kosten.
Een kleine derde van de duizend distributiecentra zal niet of pas veel later automatiseren, denkt Buck. ,,Deze spelers krijgen het geld niet van de bank of de goederen die zij distribueren zijn nog niet geschikt voor robotisering. Denk aan pallets met verse producten of aan medicijnen die aan allerlei wettelijke regels gebonden zijn.”
Ondanks de verwachte kaalslag, valt de schade voor de economie mee, verwacht BCI. Buck wijst op de tienduizenden werknemers in de logistieke sector die komende twee decennia pensioneren. ,,Bovendien komen er nieuwe distributiecentra bij, wat weer nieuwe banen oplevert. Nederland blijft met zijn centrale ligging en ontwikkelde economie een aantrekkelijke vestigingsplek.
Verdwijnen zwaar werk
Daarbij heerst er momenteel schaarste op de arbeidsmarkt in de logistiek. Robotisering is een manier om die op te vangen, stelt Buck. Hij deelt de somberheid van onder andere demissionair minister Asscher niet. De PvdA’er waarschuwde afgelopen jaren meermaals voor de gevolgen van robotisering. Vraag is verder hoe erg het is dat vaak monotoon en fysiek zwaar werk verdwijnt.
Van de nieuw gebouwde warehouses zijn velen bedoeld voor e-commerce en retail. Zo hebben supermarkten als Lidl, Jumbo en Albert Heijn nieuwe centra gebouwd. ,,Supers houden steeds minder voorraden aan in de filialen zelf. Winkelmeters in hartje Den Haag zijn nu eenmaal duurder dan een bedrijventerrein midden in het land. Wel moet je dan slimmer bevoorraden.”
Al met al is de opmars van verdere automatisering en robotisering niet te stuiten. ,,De technologische ontwikkelingen zorgen er voor dat robots steeds vaker opslag-, vervoer- en verpakkingsactiviteiten overnemen en ook steeds moeilijkere taken kunnen verrichten.”
Nieuw gebouwde distributiecentra © Graphic: BCI