Regels moet je kunnen leren, maar soms is dat bijna onmogelijk. Actal adviseert het nieuwe kabinet om voortaan ook de ‘leerkosten’ te betrekken bij de berekening van regeldruk. En de regeldruk te verminderen door regels beter ‘leerbaar’ te maken, en alle huidige, ondoorgrondelijke regels af te schaffen. 

Er zijn regels die je gewoon niet kunt leren. Omdat je ze maar één keer tegenkomt. Of omdat ze echt te moeilijk zijn; soms weet zelfs de inspecteur niet zeker wat wel mag en wat niet. Leren kost tijd en moeite. Maar bij de aanpak van onnodige regeldruk houdt het kabinet hier tot nu toe geen rekening mee. Dat kan beter. Want als regels goed te leren zijn, daalt de regeldruk in de praktijk. En omgekeerd: als regels niet te leren zijn, dan is de regeldruk hoger.

Actal onderzocht hoe gedragswetenschappelijke inzichten kunnen helpen bij het verminderen van regeldruk. Het onderzoek laat zien dat mensen pas na een paar keer met een regel te hebben gewerkt, leren om deze intuïtief na te leven. Zonder erbij na te denken houd je je aan de regel: je werkt dan ‘op de automatische piloot’. En mensen vinden het fijn als de naleving van regels weinig tijd en weinig mentale inspanning vraagt.

Vier soorten regels

Er zijn vier soorten regels:

  1. Eenvoudige regels
  2. Leerbare regels
  3. Niet-leerbare regels, bijvoorbeeld bij eenmalige gebeurtenissen, zoals scheiden of een eigen zaak beginnen. Maar ook regels die zo ingewikkeld zijn dat je telkens weer moet nagaan ‘wat je ook al weer moet doen’
  4. Ondoorgrondelijke regels. Regels die niet te begrijpen zijn.

Wet DBA

Een recent voorbeeld van ondoorgrondelijke regels is de Wet DBA. Daarbij is gezag een van de drie criteria die meebepalen of er sprake is van een dienstbetrekking of van ondernemerschap. Maar rond gezag blijven altijd punten bestaan die ruimte geven tot discussie. 100 procent waterdicht is dit niet te krijgen. En wanneer de Belastingdienst iets als een gezagsrelatie beoordeelt, is het heel lastig om te bewijzen dat dat niet zo is.

Geen ondoorgrondelijke regels meer

Actal vindt dat er geen nieuwe regels mogen komen die ondoorgrondelijk zijn voor mensen die zich eraan moeten houden. Daarnaast adviseert Actal om alle regels af te schaffen die in de praktijk ondoorgrondelijk blijken te zijn.

 

Bron: https://www.salarisnet.nl/